Moucho

Ave rapaz nocturna da familia dos estríxidos, de cor parda con pintas brancas nas partes superiores, abrancazada con riscas verticais castañas nas inferiores e ollo amarelos e grandes. Aliméntase de insectos como os escaravellos. Comen tamén miñocas, paxariños ou mamíferos pequenos coma os ratos ou musarañas, anfibios,...

"Gravei un vídeo no que aparece un moucho nunha árbore facendo sons. E despois síu voando".

Por Lara Poras Carballa (1º C)

Xornal

Periódico diario de papel, onde aparecen noticias. Ten varios apartados e pode levar cor ou non. É do tamaño dun libro alto e estreito con varias páxinas.

Sinónimo: diario.

Chatola

Cravo metálico de cabeza redonda que serve de reforzo aos zapatos usados nas tarefas do campo.

"Teño que levar os zapatos ao zapateiro para que lles poña unha chatolas".

Xeonllo

Articulación media da perna. Serve para que a xente poida camiñar, choutar,... Tamén se pode dobrar. É unha das articulacións do noso corpo que máis se usa e da máis importante.

Variantes: xollo
Familia lléxica: axeonllar.

Mario Leiro Martínez (1ºB)

Xiringa

Instrumento formado por un tubo oco de cristal ou plástico, dentro do que se move outro tubo en forma de émbolo que se emprega para absober un líquido, xeralmente medicinal, e despois expulsalo ou inoculalo a presión.

Utilízase normalmente para otmar xarope ou para quitar sangue. As de plástico veñen normalmente coas caxas de medicamentos líquidos xunto cun minivaso de 5mm.

Por Mario Leiro Martínez (1ºB)

Xoaniña

Insecto coleóptero de forma case esférica. É vermella e negra con pintas negras, ten seis patas. Son herbívoras e poden voar. Son moi pequenas.

Sinónimos: reirrei, barrosiña, maruxiña, xoana.

Por Mario Leiro Martínez (1º B)

Soliño

Pau que une o xugo nos carros de dúas vacas.



"O soliño do meu carro rompeu e agora non podo ir á herba".

Por Martín Rodríguez Arosa (1º A)

Polbo

Molusco mariño con oito tentáculos, con corpo mol, é dicir, sen esqueleto. Como medio de defensa, o polbo expulsa tinta.


"Na feira comemos unha ración de polbo".

Alejandra González González (1º B)

Cogomelo

Fungo pluricelular que adoita medrar en lugares húmidos e pouco soleados. Existen varias especies que poden ser comestibles ou non.

Sinónimo: chouparro.

"Foron coller cogomelos ao monte."

Alejandra González González (1º B)

Doutora

Muller que acadou o máis elevado grao académico que outorga unha universidade. Tamén a que cura á xente.

Enma Fontán Fernández (1º C)

Abelladeiro

Oco na parte inferior da colmea por onde entran e saen as abellas.

"Esa colmea non ten abelladeiro; por onde entrarán as abellas?"

Nerea Castro Limeres (1º C)

Fardela

Prenda de roupa que se coloca na parte inferior, que vai desde a cadeira ata os xeonllos ou máis abaixo ou arriba.

Sinónimo: saia, faldra.

"Merquei unha fardela de cor rosa".

Almudena Besada Amil (1º A)

Chambra

Prenda de roupa que se coloca na parte superior desde os ombreiro ata a cadeira.

Sinónimo: camisa.

"Esta chambra é a máis vella do mundo."

Almudena Besada Amil (1º A)

Furar

Abrir ou facer ocos nunha superficie.

Sinónimos: afuracar, esburacar, perforar.

Cando meu pai era pequeno, furar significaba tirar o balón con forza xogando ao fúltbol.

Ricardo Buceta Mosteiro (1º A)

Chanca

Tipo de zapato de madeira que se usaba para ir a lugares húmidos.

Sinónimo: zoco.

"Cravei unha acha ao poñer as chancas".

Pablo Fariña Casal (1º A)

Fungueiro

Obxecto de madeira ou ferro usado nos carros para suxeitar a carga.

Sinónimo: estaca.

"Fun á leña e levei o carro cos fungueiros para amontoala."

José Antonio Lage Besada (1º A)

Debulladeira

Máquina para separar os grans do carozo.

"O meu avó coa debulladeira separa gran a gran so carozo."

Noa Otero Rial  (1º A)

Hórreo

Construción rural, de forma xeralmente rectangular, feita sobre columnas, con moitas aberturas nas paredes para facilitar a ventilación, que se utiliza para gardar o millo e outros produtos agrícolas.

Sinónimos: cabeceiro, cabeceira, cabaz, cabazo, calostra, calustra, caustra, piorno.

"No hórreo de seis pés que temos na miña casa gardamos as espigas de millo, as patacas, ..."

Rodrigo Rodríguez Pazos (1º A)

Pesadelo

Soño desagradable ou moi desagradable que provoca angustia.

"De cativo cando tiña un pesadelo, chamaba a miña nai para que durmise comigo."

Rodrigo Rodríguez Pazos (1º A)

Penico

Cunca onde mexan as persoas.

"Moitas persoas maiores mexan no penico". 

Brayan Fernández Domínguez (1º A)

Espantallo

Boneco grande cheo de palla, vestido con roupa vella, que se utiliza para espantar os paxaros.

"Ese espantallos espantou moitos paxaros".

Brayan Fernández Domínguez (1º A)

Meiga

Persoa capaz de utilizar a maxia e fabricar pocións.


Sinónimos: bruxa, pieira, sabina


"Onte pola noite vin unha meiga voando polo ceo".

Marta Da Silva (1º C)

Cabestro

Corda grosa para suxeitar a carga dun carro e para outros usos.

Lucía Fontán (1º A)

Prebe

Adubo líquido e cremoso que se elabora con moitas substancias e acompaña as comidas.

Sinónimo: salsa,

Lucía Fontán (1º A)

Gabán

Abrigo, peza de roupa exterior que se pon no inverno para estar quentes.

Lucía Fontán (1º A)

Chanca

Calzado co piso de madeira e a empeña de coiro que se ata con cordóns e ten forma de botina.

Lucía Fontán (1º A)

Ollar

Acción de mirar cara a alguén ou algo.

Sinónimos: contemplar, mirar, observar, ver. 

"Mamá olloume con gravidade e axudou ao avó a baixar as escaleiras".

 Fragmento de Volverás, golfiño de Andrea Maceiras.

María Santamaría Serantes (1º B)

Fazula

Partes carnosas da cara que están a ambos lados dela.


Sinónimos: meixela, moufa.

Mario Hermida (1º B)

Lentixa

Mancha pequena de cor encarnada que pode saír na cara ou en calquera outra parte do corpo.


Sinónimos: empixa, marxa, penca, pencha, pinta, xarda.

Mario Hermida (1º B)

Cúmulo

Amoreamento de cousas materiais ou non.

"Teño un cúmulo de roupa na habitación"

Óscar González Rey (1º B)

Trasnada

Acción propia dun trasno.

Sinónimos: diabrura, falcatruada, picardía, trasgada, travesura.

"Hoxe fixen unha trasnada no colexio e castigáronme".

David Reiriz Otero (1º B)

Coello

Animal mamífero, vertebrado, herbívoro (aliméntase de herba); algunha xente teno de mascota. Poden ser grandes oou pequenos de tamaño.

"O coello que teño é moi traveso porque aínda que é de tamaño pequeno, corre moito e dá saltos moi grandes".

Cristina Freire González (1º B)

Golfiño

Golfiño: (s.m.) mamífero cetáceo e carnívoro, da familia dos delfínidos, de rostro alongado.
Sinónimos: arroaz, bufa, delfín, toniña.

"Thomas desapareceu ante os meus ollos e eu observei os golfiños nadando cara ao horizonte ata que non me alcanzou a vista". Fragmento de Volverás, golfiño de Andrea Maceiras.


Eduardo Banqueiro Pérez (1º B)

Cóbado

Parte do corpo que está situada no brazo. 

"O sábado magoeime no códabo dereito"

Gabriela Asperez Hermida (1º)

Áncora

Aparello de ferro ao que se lle amarra unha corda que o une ao barco e se tira á auga para que a embarcación non se mova.

"Hoxe axudeille a meu tío a botar a áncora do barco".

Por Kevin Moraña (1º B)

Arco da vella

Efecto óptico que consiste na aparición no ceo dun arco con bandas de cores, desde vermello ata violeta. Prodúcese como resultado da presenza simultánea da luz directa do sol e da chuvia.
Sinónimo: arco iris.

Eduardo Banqueiro Pérez (1º B)

Chambra

Chambra: (s.f.) prenda de roupa frouxa que se pon na parte superior do corpo.
Sinónimo: blusa
"Mete a chambra na lavadora porque está sucia"

Xiana Pérez Vilar (1º)

Xarope

Preparación líquida composta de azucre, auga e zumes.

Sapoconcho

Sinónimo: tartaruga

“O outro día había un sapoponcho na rúa”

Por Mateo Tilve (1º B)

Lixivia

 

(s.f.) Líquido que se usa para lavar, branquear, limpar ou desinfectar.

Por Mario Hermida (1º B)

Alboio

(s.m.) Construción pegada á casa ou próxima a ela, que pode constar só de tellado ou ter ademais un cerrume, e que serve para gardar leña, o carro e outros apeiros e ferramentas.

Sinónimo:alpendre, cabanel, caustra, chapitel, cuberto, pendello,sobeira

EXEMplo: "Temos o alboio cheo de leña para o inverno". 

Por Gabriel Troncoso lores (1º B)